Archive for category: Δημοσιεύσεις

Μίσθωση πράγματος κατά το άρθρο 574 ΑΚ είναι η σύμβαση με την οποία ο ένας συμβαλλόμενος ( ο εκμισθωτής) αναλαμβάνει την υποχρέωση να παραχωρήσει στον άλλον συμβαλλόμενο ( τον μισθωτή) τη χρήση ορισμένου πράγματος στη συμφωνηθείσα διάρκεια της μίσθωσης (ορισμένου ή αορίστου χρόνου) και ο τελευταίος αναλαμβάνει την υποχρέωση  να καταβάλλει στον αντισυμβαλλόμενό του ως αντάλλαγμα  το συμφωνημένο  τίμημα (μίσθωμα). Όπως ορίζεται στο άρθρο 595 ΑΚ το μίσθωμα καταβάλλεται στις συμφωνημένες άλλως στις συνηθισμένες προθεσμίες.

Απόρροια της εντονότατης οικονομικής κρίσης, αποτελεί το γεγονός ότι  πολλές είναι πλέον οι περιπτώσεις μισθωτών, οι οποίοι εγκαταλείπουν το μίσθιο χωρίς να προβούν σε καταβολή των οφειλομένων μισθωμάτων, έχοντας μάλιστα αφήσει ανεξόφλητους λογαριασμούς κοινοχρήστων, κοινής ωφέλειας, ενώ συχνά έχουν προβεί και σε κακή χρήση του μισθίου, προκαλώντας του εκτεταμένες υλικές ζημίες. Η εξέλιξη αυτών των μισθωτικών σχέσεων (ενοικίασης) δεν  είναι ομαλή και μπορεί να καταστεί προβληματική, ειδικά όταν ο μισθωτής παραμένει στην οικία και δεν καταβάλλει τα συμφωνημένα οφειλόμενα μισθώματα (ενοίκια). Σε περίπτωση μη ορθής εκπληρώσεως της μισθωτικής συμβάσεως εκ μέρους του μισθωτή (ενοικιαστή), ο νόμος δίνει στον εκμισθωτή (ιδιοκτήτη) το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση και να διεκδικήσει αποζημίωση. Ο εκμισθωτής λοιπόν δύναται να προχωρήσει σε καταγγελία της μίσθωσης σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (597 ΑΚ).

Η καταγγελία της ανωτέρω περίπτωσης δύναται να λάβει χώρα, τόσο με εξώδικη δήλωση όσο  και με την αγωγή που ασκείται για την απόδοση του μισθίου, με ταυτόχρονο αίτημα καταβολής των καθυστερουμένων μισθωμάτων. Τα αποτελέσματα της καταγγελίας επέρχονται μετά την πάροδο ενός μηνός από την επίδοση είτε του εξωδίκου, είτε της αγωγής, για μισθώσεις με διάρκεια ενός έτους ή περισσότερο και δέκα ημερών στις άλλες περιπτώσεις. Πριν την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας της καταγγελίας, δηλαδή πριν την πάροδο του ενός μηνός, η σύμβαση μίσθωσης είναι ενεργή, παράγει τα έννομα αποτελέσματά της και  ως εκ τούτου ο μισθωτής οφείλει μισθώματα. Μετά ο μισθωτής για όσο χρόνο παρακρατεί το μίσθιο μετά τη λήξη της μίσθωσης, οφείλει ως αποζημίωση χρήσης  το συμφωνημένο μίσθωμα, χωρίς αυτό να αποκλείει το δικαίωμα του εκμισθωτή να αα απαιτήσει και άλλη περαιτέρω ζημία. Με βάση το άρθρο ΑΚ 597 για την καταγγελία της μίσθωσης απαιτείται:

 

1. Έγκυρη Σύμβαση Μισθώσεως

2.Καθυστέρηση καταβολής του μισθώματος εκ μέρους του μισθωτή

3.Υπερημερία ή δυστροπία του μισθωτή ως προς την πληρωμή του μισθώματος, για την επέλευση της οποίας απαιτείται είτε η προγενέστερη συμφωνία πληρωμής του σε ορισμένη ημέρα και η παρέλευση αυτής είτε η όχληση του μισθωτή από τον εκμισθωτή.

4. Παραχώρηση της χρήσης του μισθίου εκ μέρους του εκμισθωτή
5. Κατοχή του μισθίου εκ μέρους του μισθωτή
6. Καταγγελία της μίσθωσης μέσω εξωδίκου ή αγωγής.

 

NΕΟΦΥΤΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ

Δικηγόρος Θεσσαλονίκης (ΑΜΔΣΘ 12506)

Κιν: 6936344184

e-mail:neofitidou.dimi@gmail.com

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 2016/679 (GDPR) – ΙΣΧΥΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ

 

Από την 25-05-2018 και εφεξής έχει τεθεί σε ισχύ ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος εφαρμόζεται σε κάθε επεξεργασία δεδομένων, η οποία αφορά πολίτες κρατών της ΕΕ. Η έννοια της προστασίας των δεδομένων δεν είναι άγνωστη στο εθνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς στην Ελλάδα ισχύει (μέχρι την ψήφιση του εφαρμοστικού Νόμου του Κανονισμού) ο Ν. 2472/1997, σε συμμόρφωση με την υπ’ αριθμ. 95/46/ΕΚ Οδηγία. Ο νέος Κανονισμός και αντίστοιχα ο νέος εθνικός νόμος που θα τεθεί σε ισχύ, συστηματοποιούν την διαδικασία προστασίας των δεδομένων και ισχυροποιούν την ανάγκη προστασίας τους, δεδομένων μάλιστα των ιδιαίτερα υψηλών προστίμων, που μπορούν να επιβληθούν σε όσες επιχειρήσεις δεν έχουν συμμορφωθεί με τις διατάξεις του.

Η συμμόρφωση αφορά όλες τις επιχειρήσεις, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις, (π.χ. επεξεργασία δεδομένων σε μεγάλη κλίμακα ή ύπαρξης καμερών στο χώρο εργασίας) υπάρχουν επιπλέον προϋποθέσεις συμμόρφωσης (π.χ. ορισμός από την εταιρία Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων – DPO).

Στην Ελλάδα σήμερα, μόλις το 11% των επιχειρήσεων έχει συμμορφωθεί με τον Κανονισμό, ποσοστό, το οποίο, εάν δεν αυξηθεί, πρόκειται να οδηγήσει σε επιβολή χιλιάδων προστίμων από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.

Με τη βοήθεια νομικού εμπειρογνώμονα, η συμμόρφωση με τον Κανονισμό είναι απλή υπόθεση και μπορεί να γίνει με βάσει τα βήματα που έχουν υποδειχθεί ήδη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ενδεικτικά:

• Eυαισθητοποίηση και δέσμευση της επιχείρησης για την συμμόρφωση του οργανισμού (GDPR Compliance)
• Ενημέρωση του συνόλου του προσωπικού για τον νέο κανονισμό (GDPR Awareness )
• Σύσταση Ομάδας Εργασίας (GDPR Team)
• Ορισμός Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (Data Protection Officer), εφ’ όσον απαιτείται.
• Χαρτογράφηση της ροής των δεδομένων (Data mapping, Data Flow)
• Εντοπισμός και ανάλυση κινδύνων και ελλείψεων (Risk Assessment, Gap Analysis)
• Εκπόνηση Εκτίμησης Αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων (Data Protection Impact Assessment), εφ’ όσον απαιτείται
• Αναθεώρηση πολιτικών και διαδικασιών (Privacy Policy, Process Re-Engineering)
• Αξιοποίηση της τεχνολογίας και των εργαλείων πληροφορικής (Firewalls/AVs, CRMs/Work Flow Applications, Encryption, Cloud)
• Ανάπτυξη διαδικασιών γνωστοποίησης εποπτικής Αρχής και ανακοίνωσης στα υποκείμενα των δεδομένων (Notification Procedures)
• Δοκιμαστικοί έλεγχοι συστημάτων και διαδικασιών (GDPR Audit)
• Διαρκής παρακολούθηση και επικαιροποίηση των διαδικασιών και των συστημάτων (Monitoring, Review)
• Εκπαίδευση προσωπικού της επιχείρησης.
• Διεκδίκηση αποζημιώσεων για παραβιάσεις του Κανονισμού

Το γραφείο μας, με μεγάλη εμπειρία στο δίκαιο προσωπικών δεδομένων, ήδη υπό το καθεστώς του Ν. 2472/97 (ιδίως σε δικαστική επιδίωξη αποζημιώσεων για περιπτώσεις παραβίασης προσωπικών δεδομένων από μεγάλους τραπεζικούς οργανισμούς) και ευρισκόμενο σε διαρκή διαδικασία επιμόρφωσης σχετικά με τον Κανονισμό (GDPR), αναλαμβάνει τη συμμόρφωση επιχειρήσεων στις διατάξεις του, εξατομικεύοντας την ανάγκη κάθε επιχείρησης. Ενδεικτικά παρέχονται υπηρεσίες:

• Συμμόρφωση της επιχείρησης με τον Κανονισμό (GDPR Consulting / Compliance) μέσω παροχής νομικών συμβουλών και σύνταξη πολιτικής απορρήτου/προστασίας δεδομένων
• Εκπαίδευση του προσωπικού (GDPR Training / GDRP Awareness)
• Εκπόνηση σχεδίου λήψης οργανωτικών μέτρων προστασίας δεδομένων.
• Εκπόνηση έκθεσης Αντικτύπου Επεξεργασίας Δεδομένων (Data Protection Impact Assessment)
• Παροχή υπηρεσιών Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (DPO- Data Protection Officer)
• Παροχή υπηρεσιών διαρκούς ελέγχου σχετικά με τα επίπεδα συμμόρφωσης, για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της επιχείρησης)

 

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ Β. ΤΣΟΡΜΠΑΤΖΙΔΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

Τσορμπατζίδης Βασίλειος

Παρ’ Εφέταις Δικηγόρος Θεσσαλονίκης (ΑΜΔΣΘ 11039) – Εμπειρογνώμων GDPR

Τηλ: 2310-821979 – Κιν: 6976322663

e-mail: vas.tsormp@gmail.com

Βασίλειος Δ. Χριστομάνος
Δικήγορος παρ’ Αρείω Πάγω (ΑΜΔΣΘ 7305)
Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής (379/0713)

Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Σ  : Η διαμεσολάβηση είναι η διαδικασία κατά την οποία τα μέρη, με τη βοήθεια ενός ανεξάρτητου τρίτου προσώπου, του διαμεσολαβητή, προσδιορίζουν τις επιμέρους πτυχές της διαφοράς τους, ερευνούν τις εναλλακτικές λύσεις για την επίλυσή τους και επιχειρούν να καταλήξουν σε συμφωνία που θα ικανοποιεί τα αληθινά συμφέροντά τους. Η προσφυγή στη διαμεσολάβηση επαφίεται στην πρωτοβουλία των μερών και αποτελεί μία μη δεσμευτική, καθαρά ιδιωτική μέθοδο επίλυσης των διαφορών. Η διαμεσολάβηση προς το παρόν δεν αποτελεί στάδιο υποχρεωτικής προδικασίας πριν την προσφυγή στη δικαιοσύνη, άρα δεν είναι αναγκαία η προσφυγή πρώτα σε αυτήν και μετά στο δικαστήριο.            

Π Λ Ε Ο Ν Ε Κ Τ Η Μ Α Τ Α  :       Η διαμεσολάβηση ως θεσμός διακρίνεται από ορισμένα πλεονεκτήματα, τα οποία η πολιτική δίκη ως εκ του προορισμού και της δομής της δεν μπορεί να εγγυηθεί στον ίδιο βαθμό. Η σχετική διαδικασία χαρακτηρίζεται ειδικότερα από εχεμύθεια, με αποτέλεσμα την προστασία τυχόν εμπιστευτικών πληροφοριών των μερών, από ευελιξία, αφού η πορεία της προσδιορίζεται ελεύθερα από τον διαμεσολαβητή σε συνεργασία με τα μέρη και από τον έλεγχο των ίδιων των μερών επί της διάρκειάς και κυρίως της έκβασής της, αφού εναπόκειται σε αυτά και μόνο να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα επιλύσουν τη διαφορά τους ή να τερματίσουν τη διαδικασία αν και όποτε το επιθυμούν. Στη διαμεσολάβηση η ενδεχόμενη συμφωνία προκύπτει μετά από ανάδειξη και συνεκτίμηση από τα μέρη με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή ακόμη και μη νομικών στοιχείων που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους. Η δυνατότητα αυτή αποδέσμευσης από νομικά στοιχεία και επιχειρήματα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της διαμεσολάβησης, αφού οι λύσεις είναι περισσότερο προσανατολισμένες στα συμφέροντα των μερών, ενώ είναι δυνατή η ένταξη στη διαμεσολάβηση ακόμη και απαιτήσεων που δε συνέχονται με την αρχική διαφορά, κάτι που δεν είναι δυνατόν στο πλαίσιο των δικαστηριακών πρακτικών και διαδικασιών.

Ιδιαίτερη δε σημασία πρέπει να αποδοθεί στην αποφυγή της χρόνιας δικαστικής διαμάχης με τη διευθέτηση της διαφοράς ως αποτέλεσμα της σύμμετρης και φιλικής ικανοποίησης των κατ’ ιδίαν συμφερόντων των μερών και της διάθεσής τους να συνεχίσουν την επιχειρηματική ή άλλη συνεργασία τους προς όφελος των ίδιων και του ευρύτερου επαγγελματικού ή κοινωνικού τους χώρου ή τουλάχιστον της επίλυσης της διαφοράς τους με τη μικρότερη δυνατή ζημία και για τα δύο μέρη.

Ν Ο Μ Ο Θ Ε Σ Ι Α  :    Η διαμεσολάβηση εισήλθε ως θεσμός στην Ελλάδα με την Οδηγία 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2008 «για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις» και ενσωματώθηκε στη ελληνική έννομη τάξη με το Ν. 3898/2010 (ΦΕΚ 211/16-12-2010), ο οποίος έκτοτε ισχύει με τις τροποποιήσεις του.

Υ Π Α Γ Ο Μ Ε Ν Ε Σ  Δ Ι Α Φ Ο Ρ Ε Σ  :     Στη διαμεσολάβηση μπορούν να υπαχθούν μόνο οι ιδιωτικού δικαίου διαφορές για τις οποίες επιτρέπεται κατά το ουσιαστικό δίκαιο να συνομολογηθεί συμβιβασμός. Δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις της διαδικασίας της διαμεσολάβησης σε δικαιώματα και υποχρεώσεις ως προς τα οποία τα μέρη δεν έχουν την ελευθερία να αποφασίζουν βάσει του οικείου εφαρμοστέου δικαίου, ιδίως οι φορολογικές τελωνειακές ή διοικητικές υποθέσεις ή αξιώσεις κατά του κράτους λόγω πράξεων ή παραλείψεων κατά την άσκηση κρατικής εξουσίας.

Σ Υ Μ Φ Ω Ν Ι Α  Τ Ω Ν  Μ Ε Ρ Ω Ν :       Η συμφωνία των μερών για την υπαγωγή μιας διαφοράς στη διαδικασία της διαμεσολάβησης πρέπει να αποδεικνύεται εγγράφως. Η συμφωνία αυτή διέπεται από τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις για τις συμβάσεις. Η ύπαρξη συμφωνίας για προσφυγή σε διαμεσολάβηση δε συνεπάγεται δικονομικές συνέπειες, εν αντιθέσει  με τη συμφωνία προσφυγής στη διαιτησία. Η συμφωνία προσφυγής στη διαμεσολάβηση μπορεί να γίνει πριν ή κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας.

Δ Ι Α Μ Ε Σ Ο Λ Α Β Η Τ Η Σ  :  Κύριος στόχος του διαμεσολαβητή –σε αντίθεση με το διαιτητή – είναι να διευκολύνει τα μέρη να επιλύσουν τα ίδια τη διαφορά τους. Ο διαμεσολαβητής δεν έχει εξουσία να αποφασίσει ο ίδιος ή να υποδείξει στα μέρη πιθανές λύσεις για την επίλυση της διαφοράς, δύναται όμως να διατυπώνει προτάσεις προς επίλυσή της. Στις εγχώριες διαφορές το έργο του διαμεσολαβητή ανατίθεται σε δικηγόρο, ύστερα από πιστοποίηση και διαπίστευση από τους αρμόδιους φορείς. Στις διασυνοριακές διαφορές παρέχεται η δυνατότητα στα μέρη να ορίσουν ως διαπιστευμένο διαμεσολαβητή τρίτο πρόσωπο που δεν είναι δικηγόρος.

Δ Ι Α Δ Ι Κ Α Σ Ι Α  :    Κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης πρέπει να γίνονται σεβαστές και να διαφυλάσσονται θεμελιώδεις δικονομικές κατακτήσεις, όπως η ισότητα των μερών και η ανεξαρτησία και αμεροληψία του διαμεσολαβητή, χωρίς τη συνδρομή των οποίων κινδυνεύει η επίτευξη του σκοπού της διαμεσολάβησης.  Θεσμοθετείται επίσης υποχρέωση του διαμεσολαβητή να μην κοινοποιεί στο άλλο μέρος πληροφορίες που αντλεί κατά τις επαφές του με το ένα μέρος, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του τελευταίου, για τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας και της εχεμύθειας της που αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της διαδικασίας της διαμεσολάβησης. Ειδικότερα,

1) ο διαμεσολαβητής, τα μέρη, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι και οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο συμμετέχει στην παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεν μπορεί να καταθέσει σε δικαστική ή διαιτητική διαδικασία μαρτυρία ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία που αφορούν

α) την πρόσκληση ενός εκ των μερών να προσφύγουν τα μέρη σε διαμεσολάβηση ή το γεγονός ότι ένα εκ των μερών ήταν διατεθειμένο να συμμετάσχει σε διαμεσολάβηση,

β) τις γνώμες που εκφράζονται ή τις υποδείξεις που διατυπώνονται από ένα εκ των μερών κατά τη διαδικασία της διαμεσολάβησης ενόψει μιας ενδεχόμενης συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς,

γ) τις δηλώσεις ή τις ομολογίες που γίνονται από ένα εκ των μερών στη διαμεσολάβηση,

δ) το γεγονός ότι ένα εκ των μερών δήλωσε ότι είναι διατεθειμένο να δεχθεί πρόταση διακανονισμού που γίνεται από το διαμεσολαβητή,

ε) τα έγγραφα που έχουν συνταχθεί αποκλειστικά για τους σκοπούς της διαμεσολάβησης,

στ) τις προτάσεις που έκανε ο διαμεσολαβητής μετά από αίτημα των μερών.

2) Η αποκάλυψη των παραπάνω πληροφοριών δεν μπορεί να διαταχθεί από Δικαστήριο ή από οποιαδήποτε άλλη Δικαστική Αρχή σε δικαστική ή διαιτητική διαδικασία και μάλιστα ανεξάρτητα από τη μορφή των πληροφοριών και αποδείξεων αυτών. Οι πληροφορίες αυτές δε θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως παραδεκτά αποδεικτικά στοιχεία. Κατ’ εξαίρεση οι εν λόγω πληροφορίες ενδέχεται να αποκαλύπτονται ή να γίνονται δεκτές ως αποδεικτικά στοιχεία α) στο μέτρο που είναι απαραίτητο για την εφαρμογή ή την εκτέλεση διαδικασίας διακανονισμού που προκύπτει άμεσα από τη διαμεσολάβηση, β) για επιτακτικούς λόγους δημόσιας τάξης κυρίως για να εξασφαλιστεί η προστασία ανηλίκων ή να αποφευχθεί ο κίνδυνος να θιγεί η σωματική ακεραιότητα ή η ψυχική υγεία προσώπου και γ) εφόσον συμφωνείται από το διαμεσολαβητή και τα μέρη.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω σας προτείνουμε να προσφύγετε στη διαδικασία της διαμεσολάβησης γιατί :

• κερδίζετε χρόνο καθώς η διαφορά σας επιλύεται πολύ σύντομα σε αντίθεση με τους χρόνιους δικαστικούς αγώνες που θα χρειαστεί να κάνετε αν επιλέξετε την προσφυγή στα δικαστήρια με αγωγή ή άλλο ένδικο βοήθημα, ιδίως λόγω της πολύ αργής απονομής της δικαιοσύνης στη χώρα μας
• εξοικονομείτε δικαστικά έξοδα και δικηγορικές αμοιβές
• σε κάθε περίπτωση δε χάνετε το δικαίωμά προσφυγής στη δικαιοσύνη
• σε περίπτωση αποτυχίας τα έγγραφα που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διαδικασία της διαμεσολάβησης δε θα χρησιμοποιηθούν εναντίον σας σε άλλη πολιτική ή ποινική δίκη
• επιλύετε τις διαφορές σας με τους αντιδίκους με τρόπο ειρηνικό κι όχι με αλλεπάλληλες δικαστικές μάχες
• εξακολουθείτε ενδεχομένως τις συναλλαγές με το άλλο μέρος, αφού οι μεταξύ σας σχέσεις δε θα έχουν διαταραχθεί.

 

 

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Το ανωτέρω κείμενο απευθύνεται κυρίως σε πολίτες και όχι μόνο σε νομικούς. Για το λόγο αυτό και για την ουσιαστικότερη κατανόησή του οι πληροφορίες που αναρτώνται είναι γενικές και απλουστευμένες καθώς στοχεύουν στην ενημέρωση των μη νομικών και όχι στη συνεισφορά σε επιστημονικό επίπεδο.

Βασίλειος Δ. Χριστομάνος
Δικήγορος παρ’ Αρείω Πάγω (ΑΜΔΣΘ 7305)
Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής (379/0713)

 

Καταγγελία που γίνεται από ταπεινά αίτια

H καταγγελία της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη είναι άκυρη και καταχρηστική καί όταν υπαγορεύεται από ταπεινά ελατήρια, που δεν εξυπηρετούν το σκοπό του δικαιώματος, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που η καταγγελία οφείλεται σε κακότητα, εμπάθεια, μίσος ή έχθρα, ή σε λόγους εκδίκησης, συνεπεία προηγηθείσης νόμιμης αλλά μη αρεστής στον εργοδότη συμπεριφοράς του εργαζομένου κατά τη διεκδίκηση από αυτόν νομίμως, δικαστικώς ή εξωδίκως, των δικαιωμάτων του, χωρίς να ασκεί επιρροή το τυχόν αβάσιμο των αξιώσεων που προβάλλει ο εργαζόμενος, εκτός εάν πρόκειται για περιπτώσεις προπετούς προβολής προφανώς αβάσιμων αξιώσεων. Το δικαίωμα καταγγελίας ασκείται στις περιπτώσεις αυτές χωρίς να εξυπηρετείται κανένα άξιο προστασίας συμφέρον του εργοδότη, με κύριο ή αποκλειστικό σκοπό να βλάψει τον εργαζόμενο.

Νόμιμη διεκδίκηση αξιώσεων από τον εργαζόμενο

Μία από τις συνήθεις περιπτώσεις απόλυσης για λόγους εκδίκησης από την πλευρά του εργοδότη είναι όταν ο εργαζόμενος προσφεύγει στην Επιθεώρηση Εργασίας ή και στα πολιτικά δικαστήρια προκειμένου να καταγγείλει τον εργοδότη για μη ικανοποίηση νόμιμων δικαιωμάτων του. Η καταχρηστικότητα της καταγγελίας δεν αίρεται από την τυχόν επερχόμενη λόγω της δίκης οξύτητα και την συνακόλουθη έλλειψη πνεύματος συνεργασίας εφόσον αυτή οφείλεται στον ίδιο τον εργοδότη και δε σχετίζεται με κάποια υπαιτιότητα του μισθωτού διότι στην αντίθετη περίπτωση ο μισθωτός με μόνη τη δικαστική άσκηση των δικαιωμάτων του θα κινδύνευε να αντιμετωπίσει νέα καταγγελία της συμβάσεως εργασίας, η οποία θα θεωρείτο έγκυρη, αφού θα κρινόταν ότι αυτομάτως προκλήθηκε όξυνση των σχέσεων εργοδότη και εργαζομένου.

Νόμιμη συνδικαλιστική δράση του εργαζομένου

Άλλη συνήθης στην πράξη περίπτωση καταχρηστικότητας της απόλυσης που οφείλεται σε ταπεινά κίνητρα είναι όταν ο εργοδότης καταγγέλλει τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας του εργαζόμενου από λόγους εμπάθειας και εκδίκησης προς το πρόσωπό του λόγω προηγηθείσης νόμιμης συνδικαλιστικής του δράσης, όπως η συμμετοχή του σε απεργία του σωματείου στο οποίο ανήκει ο εργαζόμενος. Η ενέργεια αυτή είναι νόμιμη αλλά μη αρεστή στον εργοδότη. Η απόλυση για νόμιμη συνδικαλιστική δράση είναι καταχρηστική εφόσον βεβαίως από αυτήν δεν επηρεάζεται η προσήκουσα παροχή της εργασίας ή η εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης. Εν προκειμένω η απόλυση του νομίμως συνδικαλιζόμενου εργαζομένου γίνεται είτε για να απαλλαγεί ο εργοδότης από τον εργαζόμενο είτε για να εκφοβίσει τους άλλους εργαζόμενους, ώστε αυτοί να απόσχουν από τη συνδικαλιστική οργάνωση ή δράση. Ο εργοδότης πρέπει όμως να τελεί σε γνώση της συνδικαλιστικής ιδιότητας του εργαζομένου.

 

• απόλυση λόγω απόκρουσης από τον εργαζόμενο επιβληθείσας μονομερούς βλαπτικής μεταβολής ή άρνησης εκτέλεσης μη συμβατικών καθηκόντων

Καταχρηστική ως αντίθετη στα αντικειμενικά όρια του 281 ΑΚ είναι και η καταγγελία που γίνεται από εχθρότητα προς το πρόσωπο του εργαζομένου και για το λόγο ότι αυτός απέκρουσε την από τον εργοδότη επιχειρηθείσα μονομερή και βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας. Η ίδια ακριβώς αντιμετώπιση προσήκει και στην περίπτωση που ο εργαζόμενος αρνείται να εκτελέσει εργασία που δεν εμπίπτει στα συμβατικά καθήκοντα  και ο εργοδότης από λόγους εκδίκησης προς το πρόσωπό του τον απολύει.

Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας που γίνεται για οικονομικοτεχνικούς λόγους

Στην περίπτωση απόλυσης που οφείλεται σε οικονομικοτεχνικούς λόγους όπως είναι μεταξύ άλλων η αναδιοργάνωση των υπηρεσιών ή τμημάτων της επιχείρησης και η μείωση του προσωπικού για λόγους οικονομιών που επιβάλλονται από συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζει η επιχείρηση, η απόφαση του εργοδότη να ανταπεξέλθει στη διαφαινόμενη οικονομική κρίση της επιχείρησης δεν ελέγχεται από τα δικαστήρια. Ελέγχεται όμως αφενός μεν ο αιτιώδης σύνδεσμος της επιλογής αυτής και της καταγγελίας συγκεκριμένου εργαζομένου ως εσχάτου μέσου αντιμετώπισης των προβλημάτων της επιχείρησης και αφετέρου ο τρόπος επιλογής του εν λόγω εργαζομένου ως απολυτέου, η οποία επιλογή πρέπει να πραγματοποιείται με αντικειμενικά κριτήρια, όπως δηλαδή επιβάλλουν η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη. Ειδικότερα, ο εργοδότης οφείλει κατά την επιλογή του απολυτέου μεταξύ των εργαζομένων που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και ειδικότητα και είναι του ίδιου επιπέδου από άποψη ικανότητας, προσόντων  και υπηρεσιακής απόδοσης να λάβει υπ’ όψιν του και να συνεκτιμήσει τα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια της αρχαιότητας, η οποία ως αντικειμενικό κριτήριο εκτιμάται υπό την έννοια της διάρκειας της απασχόλησης του εργαζομένου στη συγκεκριμένη επιχείρηση, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προϋπηρεσία σε άλλους εργοδότες, της ηλικίας, της οικογενειακής κατάστασης κάθε μισθωτού, της αποδοτικότητας και της δυνατότητας εξεύρεσης απ’ αυτόν άλλης εργασίας ή έστω να προτείνει στο μισθωτό που πρόκειται να απολυθεί την απασχόλησή του σε άλλη θέση εφόσον βεβαίως υπάρχει τέτοια κενή θέση στην επιχείρησή του και ο υπό απόλυση είναι κατάλληλος να εργαστεί σ’ αυτήν.

Καταχρηστική απόλυση συνεπεία παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας

Αν στον κανονισμό εργασίας του εργοδότη προβλέπονται πειθαρχικά παραπτώματα και αντίστοιχες ποινές, τότε κατ’ αρχήν ο εργοδότης δεν υποχρεούται να επιλέξει, αντί της καταγγελίας, την επιβολή πειθαρχικής ποινής, λόγω της διαφορετικής λειτουργίας τους. Και αυτό γιατί με την πρώτη απομακρύνεται ο εργαζόμενος διότι η εργασιακή σχέση δεν μπορεί συνεχιστεί ως επαχθής για τον εργοδότη, ενώ με τη δεύτερη επιδιώκεται η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της επιχείρησης. Η προσφυγή του εργοδότη στην καταγγελία ελέγχεται κατά το άρθρο 281 ΑΚ από το δικαστήριο το οποίο ερευνά αν στη συγκεκριμένη περίπτωση με την άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας μεταξύ του χρησιμοποιούμενου μέσου και του επιδιωκόμενου σκοπού. Ειδικότερα το δικαστήριο, κατόπιν σχετικού ισχυρισμού, εξετάζει αν υπάρχουν άλλα ηπιότερα από την καταγγελία μέτρα, εξίσου πρόσφορα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή σκοπού, δηλαδή αν η καταγγελία είναι όχι μόνο πρόσφορο αλλά και αναγκαίο μέσο για τη διαφύλαξη των συμφερόντων του εργοδότη. Ο εργοδότης οφείλει να ασκεί το δικαίωμα καταγγελίας με κάθε δυνατή φειδώ. Έτσι η κατάργηση της θέσης εργασίας ως συνέπεια της απόφασης του εργοδότη να προβεί σε αναδιάρθρωση της επιχείρησης δε δικαιολογεί την απόλυση του εργαζομένου που κατέχει τη συγκεκριμένη θέση, όταν κατά τον χρόνο της απόλυσης υπάρχουν κενές θέσεις στο ίδιο ή σε άλλα τμήματα της επιχείρησης στις οποίες μπορεί να απασχοληθεί ο εργαζόμενος. Η μετάθεση πρέπει σε κάθε περίπτωση να προηγείται της απολύσεως.

Καταχρηστική απόλυση, όταν οφείλεται σε απαγορευμένη διάκριση βάσει των Ν. 3304/2005 και 3896/2010

Η καταγγελία είναι καταχρηστική και στις περιπτώσεις όπου η καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας έχει ως αιτία ένα προσωπικό στοιχείο το οποίο δεν επιτρέπεται να αποτελέσει κριτήριο για τη λήψη αποφάσεως του εργοδότη για απόλυση. Πρόκειται για τα στοιχεία για τα οποία τόσο ο κοινοτικός νομοθέτης (Οδηγίες 2002/73, 2000/43, 2000/78) όσο και ο εθνικός νομοθέτης (Ν. 3304/2005, 3896/2010) θεσπίζουν απαγορεύσεις διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού του εργαζομένου. Στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται η προσφυγή στο άρθρο 281 ΑΚ και στα ειδικότερα κριτήρια τα οποία αυτό ορίζει αλλά αρκεί να συνδέεται αιτιωδώς η απόλυση με ένα από τα παραπάνω γνωρίσματα.                     Για παράδειγμα έχει κριθεί ότι η απόλυση ενός εργαζομένου επειδή είναι φορέας του ιού HIV είναι άκυρη ως περιέχουσα δυσμενή διάκριση σε βάρος του, με την επιφύλαξη περιπτώσεων επαγγελμάτων όπως ο νοσοκόμος ή εργαζόμενος σε επισιτιστικά επαγγέλματα όπου εκεί υπάρχει κίνδυνος για τη μετάδοσή του στους ασθενείς (προκειμένου περί νοσοκόμου) ή στους πελάτες (προκειμένου για εργαζομένου σε επισιτιστικά επαγγέλματα). Και αυτό γιατί το να είναι ένα άτομο οροθετικό θεωρείται «αναπηρία» κατά την έννοια του Ν. 3304/2005 και άρα η απόλυσή του για αυτό το λόγο είναι άκυρη.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Το ανωτέρω κείμενο απευθύνεται κυρίως σε πολίτες και όχι μόνο σε νομικούς. Για το λόγο αυτό και για την ουσιαστικότερη κατανόησή του οι πληροφορίες που αναρτώνται είναι γενικές και απλουστευμένες καθώς στοχεύουν στην ενημέρωση των μη νομικών και όχι στη συνεισφορά σε επιστημονικό επίπεδο.

Βασίλειος Δ. Χριστομάνος
Δικήγορος παρ’ Αρείω Πάγω (ΑΜΔΣΘ 7305)
Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής (379/0713)

Σημαντική κάμψη της αρχής της ελευθερίας των συμβάσεων (361 ΑΚ) αποτελεί η υποχρέωση για σύναψη σύμβασης ασφαλίσεως αστικής ευθύνης από αυτοκινητικά ατυχήματα. Ο Ν. 489/1976 επιβάλλει τέτοια υποχρέωση στον κύριο ή κάτοχο αυτοκινήτου το οποίο τίθεται σε κυκλοφορία, του αφήνει όμως ελεύθερο να επιλέξει τον ασφαλιστή. Η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης από αυτοκινητικό ατύχημα καλύπτει τους κινδύνους που προβλέπει ο Ν. 489/1976 και αφορά το οριζόμενο από το νόμο κατώτατο όριο ασφαλιστικής καλύψεως. Ο κανόνας είναι ότι ο ασφαλιστής ευθύνεται για όλους τους κινδύνους που προβλέπει ο Ν. 489/1976.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπου η ασφαλιστική σχέση μεταξύ ασφαλιστή και ασφαλισμένου είναι ισχυρή πλην όμως δεν υπάρχει κατά νόμο ασφαλιστική κάλυψη. Τούτο συντρέχει όταν δεν καλύπτεται ασφαλιστικά η ευθύνη του υπαιτίου οδηγού. Οι περιπτώσεις αυτές είναι :

α) Πρόκληση ζημίας σε τρίτο από πρόσωπο το οποίο επελήφθη της κατοχής του αυτοκινήτου με κλοπή ή βία (βλ. άρθρο 6 § 1 Ν. 489/1976) εφόσον δεν καλύπτεται η αστική του ευθύνη. Εδώ ο ασφαλιστής δικαιούται να στραφεί αναγωγικά κατά του υπαιτίου οδηγού.

β) Στην περίπτωση προκλήσεως ζημίας σε τρίτο από οδηγό ο οποίος επελήφθη του αυτοκινήτου με άλλη αξιόποινη πράξη (π.χ. υπεξαίρεση, αυτοδικία) εκτός από κλοπή ή βία. Εδώ έναντι του τρίτου καλύπτεται πλήρως ασφαλιστικά το ατύχημα από τον ασφαλιστή. Ο ασφαλιστής όμως σύμφωνα με το άρθρο 25 περ. 7 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του υπαιτίου οδηγού αλλά και κατά του ιδιοκτήτη.

γ) Σε περίπτωση προκλήσεως ζημίας σε τρίτο από πρόθεση του οδηγού που δεν είναι κύριος. Εδώ κατά το άρθρο 25 περ. 1 Κ4/585/1978 ΑΥΕ καθιερώνεται αποκλεισμός της ευθύνης του ασφαλιστή μόνο στις μεταξύ τούτου και του ασφαλισμένου σχέσεις. Έναντι του ζημιωθέντος τρίτου υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη του κυρίου ή κατόχου του ζημιογόνου αυτοκινήτου. Αν ο ασφαλιστής αποζημιώσει τον τρίτο, δικαιούται κατόπιν να στραφεί αναγωγικά κατά του κυρίου και κατόχου και του οδηγού απαιτώντας όσα κατέβαλε στον τρίτο. Αν η ζημία στον τρίτο προκαλείται κατά την οδήγηση από τον κύριο του ασφαλισμένου αυτοκινήτου, τότε υπάρχει και έναντι του τρίτου πλήρης αποκλεισμός της ευθύνης του ασφαλιστή βάσει του άρθρου 6 § 1 Ν. 489/1976 με αντίστοιχη ανάληψη ευθύνης από το Επικουρικό Κεφάλαιο κατά το άρθρο 19 § 1 γ’ Ν. 489/1976. Δεν τίθεται τότε ζήτημα αναγωγής του ασφαλιστή αφού δεν υπάρχει περίπτωση να πληρώσει αυτός τον τρίτο.

δ) Άλλες περιπτώσεις παθολογίας της ασφαλιστικής σχέσης που θεμελιώνει δικαίωμα αναγωγής είναι η μη ολοκλήρωση, η ακυρότητα, η ακυρωσία, η λύση, η λήξη ή αναστολή της ασφαλιστικής σχέσης. Η ακυρότητα της ασφαλιστικής συμβάσεως μπορεί να οφείλεται σε ανικανότητα για δικαιοπραξία ενός από τους συμβαλλομένους για λόγο προβλεπόμενο από το νόμο (π.χ. ηλικία, έλλειψη συνειδήσεως των πραττομένων κλπ). Η ακυρωσία αφορά σύμβαση ασφάλισης που εμφανίζει ελάττωμα βουλήσεως λόγω πλάνης, απάτης ή απειλής. Εάν κατά τη σύναψη της ασφαλίσεως ο λήπτης της ασφάλισης ή ο ασφαλισμένος γνώριζε την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης, τότε ο ασφαλιστής δεν υποχρεούται σε παροχή (άρθρο 5 § 2 Ν. 2496/1997). Περίπτωση λύσεως της σύμβασης μπορεί να έχουμε λόγω καταγγελίας από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο κατ’ άρθρο 9 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ ή λόγω καταγγελίας εξ αιτίας καθυστερημένης καταβολής του ασφαλίστρου κατ’ άρθρο 6 § 2 Ν. 2496/1997. Περίπτωση αναστολής της σύμβασης μπορεί να επέλθει σύμφωνα με το άρθρο 7 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ.  Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ο ασφαλιστής ευθύνεται έναντι του τρίτου και δεν μπορεί να αντιτάξει προς αυτόν τα άνω γεγονότα παρά μόνο υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 11 § 2 Ν. 489/1976, όμως έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του ασφαλισμένου.

ε) Στις περιπτώσεις παραβάσεων ασφαλιστικών βαρών που βαρύνουν τον ασφαλισμένο, όπως για παράδειγμα η μη έγκαιρη ειδοποίηση του ασφαλιστή για την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης κατά το άρθρο 7 Ν. 2496/1997.

στ) Η περ. 6 του άρθρου 25 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ όταν η ζημία προξενείται από οδηγό που δεν έχει την προβλεπόμενη από το νόμο και για την κατηγορία του οχήματος το οποίο οδηγεί άδεια οδηγήσεως. Δεν έχει σημασία ότι στο αυτοκίνητο επέβαινε πρόσωπο εφοδιασμένο με άδεια αλλά δεν οδηγούσε. Εδώ εμπίπτουν και οι περιπτώσεις μη ανανέωσης της άδειας οδήγησης κατ’ άρθρο 95 Ν. 2094/1992 (Κ.Ο.Κ.), ανάκλησής της λόγω μη ανανέωσης και αφαιρέσεώς της λόγω διάπραξης τροχαίων παραβάσεων.

ζ) Η προβλεπόμενη στην § 8 του άρθρου 25 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ, δηλαδή όταν η ζημία προξενείται σε χρόνο που ο οδηγός του αυτοκινήτου τελεί υπό την επίδραση οινοπνεύματος ή τοξικών ουσιών κατά την έννοια και τις προϋποθέσεις του άρθρου 42 Κ.Ο.Κ. (Ν. 2094/1992). Η άνω περίπτωση αποκλεισμού της ευθύνης δεν μπορεί να αντιταχθεί από τον ασφαλιστή κατά του παθόντος τρίτου. Θεμελιώνεται όμως δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή κατά του ασφαλισμένου ή του αντισυμβαλλομένου του ασφαλιστή  με αίτημα την καταδίκη των τελευταίων να καταβάλουν σε αυτόν (στον ασφαλιστή) όσα ο τελευταίος υποχρεωθεί να καταβάλει στον παθόντα τρίτο.

η) Η περίπτωση της §11 του άρθρου 25 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ, δηλαδή η μεταφορά επιβατών ή φορτίου πέρα του ανωτάτου ορίου εκ της άδειας κυκλοφορίας ή των σχετικών αποφάσεων των αρμοδίων αρχών.

θ) η περίπτωση της § 9 του άρθρου 25 της Κ4/585/1978 ΑΥΕ, ήτοι η πρόκληση ατυχήματος σε τρίτο πρόσωπο από όχημα που κατά το χρόνο του ατυχήματος δε χρησιμοποιείται για τη χρήση που καθορίζεται στο ασφαλιστήριο και στην άδεια κυκλοφορίας του.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Το ανωτέρω κείμενο απευθύνεται κυρίως σε πολίτες και όχι μόνο σε νομικούς. Για το λόγο αυτό και για την ουσιαστικότερη κατανόησή του οι πληροφορίες που αναρτώνται είναι γενικές και απλουστευμένες καθώς στοχεύουν στην ενημέρωση των μη νομικών και όχι στη συνεισφορά σε επιστημονικό επίπεδο.